Câu hỏi: Ngôn ngữ nghệ thuật được sử dụng trước hết trong lĩnh vực nào?
A. Các văn bản hành chính, pháp luật
B. Các văn bản báo chí, tuyên truyền
C. Các văn bản thơ, văn xuôi, kịch
D. Các văn bản khoa học, chính luận
Đáp án đúng C.
Ngôn ngữ nghệ thuật được sử dụng trước hết trong lĩnh vực: các văn bản thơ, văn xuôi, kịch.
Lý giải việc chọn đáp án C là do:
– Ngôn ngữ nghệ thuật là ngôn ngữ chủ yếu dùng trong các tác phẩm văn chương, không chỉ có chức năng thông tin mà còn thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ của con người. Nó là ngôn ngữ được tổ chức, sắp xếp, lựa chọn, gọt giũa, tinh luyện từ ngôn ngữ thông thường và đạt được giá trị nghệ thuật – thẩm mĩ.
– Chức năng của ngôn ngữ nghệ thuật: chức năng thông tin & chức năng thẩm mĩ.
– Phạm vi sử dụng:
+ Dùng trong văn bản nghệ thuật: Ngôn ngữ tự sự (truyện ngắn, tiểu thuyết, phê bình, hồi kí…); Ngôn ngữ trữ tình (ca dao, vè, thơ…); Ngôn ngữ sân khấu (kịch, chèo, tuồng…)
+ Ngoài ra ngôn ngữ nghệ thuật còn tồn tại trong văn bản chính luận, báo chí, lời nói hằng ngày…
Tính hình tượng của ngôn ngữ nghệ thuật thường được tạo ra bởi rất nhiều những phương tiện tu từ, nhưng phổ biến và hiệu quả nhất vẫn là các biện pháp như: ẩn dụ, hoán dụ, tượng trưng, nhân hoá, thậm xưng,… và đặc biệt là cách nói hàm ẩn trong những ngữ cảnh tu từ.
Ví dụ:
– Biện pháp nhân hoá:
Bỗng nhận ra hương ổi,
Phả vào trong gió se.
Sương chùng chình qua ngỗ,
Hình như thu đã về.
(Sang thu, Hữu Thỉnh)
– So sánh
Nhớ ai bổi hổi, bồi hồi,
Như đứng đống lửa như ngồi đống than.
(Ca dao)
– Ẩn dụ:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng,
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
(Viếng lăng Bác, Viễn Phương)
– Thậm xưng:
Con rận bằng con ba ba,
Đêm nằm nó ngáy cả nhà thất kinh.
(Ca dao hài hước)
Trong ba đặc trưng (tính hình tượng, tính truyền cảm, tính cá thể hoá) của phong cách ngôn ngữ nghệ thuật, đặc trưng tính hình tượng được xem là tiêu biểu nhất, vì:
– Nó vừa là phương tiện, lại vừa là mục đích sáng tạo nghệ thuật.
– Các đặc trưng còn lại ít nhiều cũng được sinh ra từ tính hình tượng (trong mỗi hình tượng ngôn ngữ đã có những yếu tố gây cảm xúc và truyền cảm; thứ nữa, cách lựa chọn từ ngữ, cách xây dựng những hình tượng nghệ thuật đều đã tự thể hiện những nét cá tính sáng tạo nghệ thuật riêng của mỗi nhà văn ).
