Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên tiểu học module 24

 
BÀI THU HOẠCH
BỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊN GIÁO VIÊN
Module TH1: Đánh giá kết quả học tập ở Tiểu học
Năm học: …………..
Họ và tên: ………………………………………………………………………………
Đơn vị: ………………………………………………………………………………….
Bồi dưỡng thường xuyên dành cho giáo viên tiểu học là một chương trình có ý nghĩa rất quan trọng trong việc cung cấp cho giáo viên những kiến thức, kỹ năng sư phạm hữu ích. Thông qua việc tự học bồi dưỡng thường xuyên module 24: “Đánh giá kết quả học tập ở Tiểu học”, bản thân tôi đã rút ra những bài học ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn, cụ thể như sau:

I. Các nội dung chính của chuyên đề

1. Khái niệm tổng quan về đánh giá

Có thể khẳng định rằng, đánh giá là một hoạt động quan trọng trong quá trình giảng dạy nói chung và giảng dạy tiểu học nói riêng. Đánh giá giúp cho giáo viên nắm được tình trạng học tập của học sinh, phát hiện những ưu điểm, nhược điểm của học sinh. Từ đó, tìm ra phương pháp giảng dạy phù hợp, cải thiện tình hình học tập của các em.
Theo quan niệm triết học, đánh giá là thái độ đối với những hiện tượng xã hội, hoạt động hành vi của con người, xác định những giá trị của chúng tương xứng với các nguyên tắc và chuẩn mực đạo đức nhất định, được xác định bằng vị trí xã hội, thế giới quan, trình độ văn hóa. Một yếu tố quan trọng của đánh giá đó là tính khách quan của người đánh giá. Người đánh giá trong giáo dục là các thầy giáo, cô giáo có đủ phẩm chất, năng lực và trình độ chuyên môn và có quyền hạn.
Nhìn chung, có thể hiểu đánh giá là khẳng định giá trị chân thực của đối tượng được đánh giá theo những chuẩn mực khách quan có ý nghĩa đối với con người và được xã hội thừa nhận.
Trong hoạt động giáo dục, đánh giá được đặt tương quan với cho điểm. Phần lớn mọi người thường đồng nhất đánh giá và cho điểm là một. Tuy nhiên, hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Khái niệm đánh giá có nội hàm rộng hơn cho điểm.  Đánh giá biểu hiện dưới hình thức, thái độ, cảm xúc, nhận xét và cho điểm.

2. Nguyên tắc đánh giá tri thức học sinh tiểu học

Nguyên tắc là những tư tưởng chỉ đạo, định hướng cho hành vi của con người.  Các nguyên tắc đánh giá là các luận điểm cơ bản mà khi tiến hành đánh giá sản phẩm của người học mà nhà sư phạm cần dựa vào. Khi tiến hành đánh giá, người đánh giá cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

2.1. Đảm bảo tính khách quan

Tính khách quan của việc đánh giá là vấn đề luôn được quan tâm trong hầu hết các lĩnh vực xã hội, đặc biệt là giáo dục. Bởi giáo dục là cái nôi hình thành tiền đề cho sự phát triển của một người. Tính khách quan của việc đánh giá được thể hiện qua những nội dung sau:
Một là:  Đánh giá phải phản ánh đúng trình độ thật của việc nắm kiến thức môn học.
Hai là:  Đánh giá phải phản ánh đúng tình hình người học, nắm các tri thức một cách có ý thức và vững chắc.
Ba là: Phải đánh giá chính xác khả năng truyền đạt lại các đơn vị tri thức trong ngôn ngữ nói một cách độc lập và nhất quán.
Đánh giá cho điểm phải khách quan vì thái độ thoải mái, nâng điểm hay những câu hỏi dễ quá học khó quá đều có thể gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý của học sinh. Dễ dẫn đến tình trạng học sinh có thái độ thoái thác, không nhìn nhận đúng tình trạng học tập của bản thân, để từ đó nỗ lực học tập đạt kết quả cao hơn.

2.2. Đảm bảo tính phân hóa

Việc đánh giá nhất thiết phải đảm bảo tính phân hóa. Đánh giá phải đảm bảo tính toàn diện và phát triển, đồng thời phải chú ý đến các đặc điểm riêng của các môn học. Để đảm bảo tính phân hóa cao của đánh giá thể hiện nhà sư phạm phải quan sát có hệ thống việc học tập của học sinh. Từ đó, đánh giá và cho điểm công bằng, chính xác.

2.3. Đảm bảo tính rõ ràng

Cùng với nguyên tắc đảm bảo tính khách quan, tính rõ ràng, hoạt động đánh giá cần đảm bảo tính rõ ràng.  Điều này vô cùng quan trọng, bởi hoạt động đánh giá rõ ràng sẽ giúp người học biết tại sao mình được đánh giá như vậy. Nhờ vào đó, hoạt động đánh giá sẽ trở thành một phương tiện hữu ích giúp kích thích khả năng học tập của các em học sinh.
Khi đánh giá nói chung, chấm điểm học sinh nói riêng, giáo viên cần cho điểm số rõ ràng, có ý kiến đánh gia cụ thể như lời nhận xét, lời phê, sửa chữa chi tiết các lỗi mà học sinh mắc phải.

3. Chức năng của đánh giá

Đánh giá có các chức năng quan trọng trong giáo dục, cụ thể như sau:
Thứ nhất: Đánh giá có chức năng dạy học
Trong hoạt động dạy học, đánh giá được biểu hiện qua việc chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng, kỹ xảo của người học, hay nói cách khác là sự tiếp thu của người học trên cả phương diện lý luận và thực tiễn. Các đơn vị tri thức, kỹ năng, kỹ xảo có mối quan hệ mật thiết với nhau. Trong đó, các kiến thức cơ bản là nền tảng để hình thành kỹ năng, kỹ xảo.
Thứ hai:  Chức năng phát triển
Đánh giá góp phần thể hiện tính mềm dẻo của tư duy trong dạy học, bao gồm các hoạt động sáng tạo và khả năng phát triển trí tuệ các em. Tính sáng tạo được biểu hiện thông qua giải quyết các bài toán nhận thức. Với các bài toán nhận thức, các em sẽ có môi trường thuận lợi để phát triển tư duy bằng cách tìm ra nhiều phương pháp giải khác nhau. Đánh giá có chức năng phát triển bởi, đánh giá giúp giáo viên phát hiện các điểm mạnh, điểm yếu của học sinh từ đó thúc đấy các em phát huy những điểm mạnh, khắc phục những điểm còn hạn chế.
Thứ ba:  Chức năng giáo dục
Chức năng này được biểu hiện thông qua việc trình bày bài làm của các em. Bài làm chính xác, rõ ràng, logic sạch đẹp sẽ được đánh giá cao, tạo động lực học tập cho các em. Với chức năng giáo dục, hoạt động đánh giá được cụ thể hóa bằng quỹ điểm số đối với bài làm của các em học sinh. Thái độ, lời nhận xét của giáo viên góp phần rèn luyện kỹ năng trình bày cẩn thận, sạch đẹp và có thái độ tích cực với việc học.

Các chức năng này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, chức năng dạy học là cơ sở nền tảng ban đầu trong việc đánh giá tính vững chắc của tri thức người học. Còn chức năng phát triển là sự kế thừa của chức năng dạy học, nhằm đánh giá khả năng sáng tạo, tính mềm dẻo, linh hoạt của tư duy. Mặt khác, chức năng giáo dục lại là hệ quả của chức năng dạy học và phát triển. Thông qua hoạt động đánh giá giáo viên sẽ có các phương pháp giảng dạy phù hợp, từ đó giúp người học nắm vững kiến thức và rèn luyện tốt nhất những kỹ năng cần thiết.
Tóm lại, đánh giá có vai trò quan trọng trong công tác dạy và học trong giáo dục tiểu học nói riêng và giáo dục phổ thông nói chung.

4. Hệ thống tiêu chuẩn đánh giá tri thức học sinh tiểu học

4.1. Khái niệm tiêu chuẩn đánh giá

Tiêu chuẩn được hiểu là dấu hiệu mà trên cơ sở đó tiến hành đánh giá, xác định hay phán đoán một vấn đề. Nó chính là thước đo đảm bảo hoạt động đánh gia diễn ra một cách khách quan. Tiêu chuẩn bao gồm tiêu chuẩn định lượng và tiêu chuẩn định tính.
Việc tuân thủ các tiêu chuẩn đề ra sẽ phản ánh đúng bản chất và giá trị của một vấn đề. Tiêu chuẩn đánh giá được hiểu là thước đo của đánh giá, là cơ sở để đánh giá mang tính khách quan. Còn tiêu chuẩn đánh giá phản ánh giá trị, độ tin cậy, tính khách quan và phù hợp của sự vật, hiện tượng.

4.2. Các nội dụng đánh giá đối với học sinh tiểu học

Các nội dung đánh giá đố với học sinh tiểu học chính là các nội dung dạy học tiểu học. Trong đó, các thành phần của nội dung dạy học tiểu học bao gồm:
Một là: Hệ thống tri thức phản ánh thế giới khách quan.  Hệ thống này bao gồm các tri thức về tự nhiên, xã hội, tư duy và cách thức hành động, bao gồm những nội dung cụ thể sau:
– Sự kiện thông thường: phản ánh sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan bằng vốn kinh nghiệm sống của trẻ.
– Sự kiện khoa học: phản ánh sự vật , hiện tượng trong thế giới khách quan được chứng minh rõ ràng.
Giữa các sự kiện này đều có một điểm chung là hệ thống tri thức phản ánh thế giới khách quan.
Hai là: Hệ thống các thao tác về kỹ năng, kỹ xảo của lao động trí óc và lao động chân tay. Trong đó, kỹ năng là việc áp dụng các kiến thức lý luận vào các tình huống trong thực tế được lặp đi lặp lại. Còn kỹ xảo là hành động thực hành được áp dụng phù hợp, linh hoạt đối với các tình huống, hoàn cảnh khác nhau. Có thể thấy, kỹ năng là tiền đề để hình thành kỹ xảo, kỹ xảo là sự phát triển ở mức độ cao hơn so với kỹ năng.

Ba là: Hệ thống những kinh nghiệm hoạt động sáng tạo. Những kinh nghiệm hoạt động sáng tạo giúp cho người học học tập năng động, sáng tạo. Thúc đẩy quá trình phát triển của trẻ em một cách toàn diện bao gồm tri thức và cách thức tư duy.
Bốn là: Hệ thống kinh nghiệm về thái độ đối với con người và thế giới quan. Thành phần này phản ánh các tiêu chuẩn về thái độ, niềm tin, thế giới quan, nhân sinh quan, các chuẩn mực đạo đức cho người học. Các kinh nghiệm này phản ánh thái độ đánh giá đối với tri thức khoa học, các chuẩn mực đạo đức,…

4.3. Lý thuyết Rasumovsky và Blooom

Theo lý thuyết Rasumovsky và Blooom, vấn đề đánh giá kết quả giáo dục học sinh ở cấp tiểu học được căn cứ vào các thành phần của nội dung dạy học. Theo học thuyết, chất lượng dạy học được xem xét qua các tiêu chí sau:
Một là: Người học phải nắm vững kiến thức với 4 mức độ: hiểu, nhớ, vận dụng vào giải quyết bài tập, giải quyết các vấn đề thực tiễn, tạo điều kiện cho người học tham gia vào quá trình tư duy sáng tạo.
Hai là: Người học có thái độ học tâp say mê, tò mò, ham học hỏi, tìm kiếm các thông tin hữu ích,…
Qua những phân tích về tiêu chuẩn đánh giá, có thể rút ra kết luận việc đánh giá kết quả học tập của người học được xem xét thông qua các dấu hiệu sau:
Một là: Tính chính xác của kiến thức, đặc trưng bởi sự phù hợp giữa nội dung biểu đạt với nội dung khóa học.
Hai là: Tính khái quát của kiến thức, đặc trưng bởi khả năng phản ánh, biểu đạy những dấu hiệu bản chất của đối tượng được phản ánh.
Ba là: Tính hệ thống của kiến thức đặc trưng bởi sự hình thành kiến thức trong mối liên hệ của hệ thống kiến thức.
Bốn là: Tính áp dụng kiến thức. Tính áp dụng kiến thức được hiểu là khả năng người học sử dụng các kiến thức đã học được vào thực tiễn nhận thức và thực tiễn hành động.

Năm là: Tính vền vững của kiến thức, tức là người học nắm chắc được kiến thức để có thể huy động và áp dụng khi gặp các tình huống tương tự.

II. Thực tiễn hoạt động đánh giá kết quả học sinh tiểu học của bản thân

Từ trước đến nay, hoạt động đánh giá đã trở thành một phần tất yếu của công tác giảng dạy của bản thân tôi trong sự nghiệp trồng người. Qua thực tiễn giảng dạy, tôi nhận thức rõ tầm quan trọng của đánh giá trong hoạt động giáo dục. Chính vì vậy, khi được bồi dưỡng module 24 “Đánh giá kết quả học tập ở tiểu học”, bản thân tôi đã chú trọng và dành nhiều thời gian cho việc học tập module này. Nhờ vậy, trong quá trình đánh giá học sinh của bản thân đã thực hiện khoa học và phù hợp hơn.
Việc đánh giá đối với học sinh được tôi thực hiện một cách thường xuyên theo tiến trình bài học và hoạt động giáo dục. Việc đánh giá dựa trên cơ sở đánh giá của giáo viên, học sinh tự đánh giá, học sinh đánh giá các bạn và phụ huynh đánh giá. Việc thu thập các thông tin đánh giá từ nhiều phía sẽ giúp mang lại một kết quả đánh giá khách quan và toàn diện nhất. Cụ thể như sau:
Là một giáo viên, tôi thường xuyên quan sát, theo dõi cá nhân học sinh, nhóm học sinh trong quá trình học tập có nhận định, động viên hoặc gợi ý , hỗ trợ các em kịp thời căn cứ trên đặc điểm và mục tiêu của bài học, mỗi hoạt động mà học sinh phải thực hiện trong bài học. Tôi luôn chấp nhận sự khác nhau về thời gian và tiến độ hoàn thành nhiệm vụ của từng học sinh, từ đó có những yêu cầu khác nhau phù hợp với khả năng nhận thức của các em.
Trong quá trình giảng dạy, tôi chuẩn bị một cuốn nhật ký đánh giá và ghi rõ ràng những điểm mạnh, điểm yếu của các em học sinh sau mỗi kết quả đánh giá. Thông qua Nhật ký đánh giá, tôi thấy được sự tiến bộ hoạt thụt lùi của từng em học sinh. Dựa trên cơ sở đó, có nhận định cụ thể đối với phẩm chất và năng lực của từng học sinh. Nhờ vậy, tôi đã động viên, khích lệ và giúp các em khắc phục những hạn chế và phát triển tố chất riêng của các em. Qua đó, tình hình học tập của các em học sinh mà tôi chủ nhiệm có những tiến bộ đáng kế.
Ngoài việc đánh giá với vai trò giáo viên, tôi cũng đặc biệt chú trọng việc để học sinh tự đánh giá và cho học sinh đánh giá lẫn nhau.
Học sinh tự đánh giá là một cách thức giúp cho các em rèn luyện thói quen chủ động và tăng cường khả năng nhận thức của bản thân mình. Qua việc tự đánh giá, các em tự nhận định những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân. Không chỉ vậy, các em còn có cơ hội được chia sẽ những khó khăn mà mình mắc phải trong quá trình học tập và rèn luyện của mình tại trường.
Mỗi học sinh đều có Nhật ký tự đánh giá, ghi lại những gì đã làm được, chưa làm được, mong muốn của bản thân trong quá trinh học tập, rèn luyện. Nhờ vào hoạt động tự đánh giá của học sinh, tôi đã kịp thời giúp đỡ các em, giúp cho các em tự tin hơn trong việc học tập tại trường tiểu họcQuả thực, không thể phủ nhận hiệu quả của việc học sinh đánh giá lẫn nhau. Trong quá trình học tập và vui chơi, tôi hướng dẫn các em tham gia đánh giá các bạn thông qua các câu hỏi đơn giản dễ hiểu, phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học. Vào buổi sinh hoạt lớp vào thứ 6 hàng tuần, tôi chuẩn bị cho các em các phiếu “điều em muốn nói” để góp ý  và động viên bạn trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau.
Hoạt động đánh giá của phục huynh tôi cũng đặc biệt quan tâm. Tôi thường xuyên mời phụ huynh tham gia và quan sát các hoạt động giảng dạy của bản than tại trường, sử dụng tài liệu hướng dẫn học tập, đáp ứng các yêu cầu của học sinh trong quá trình học tập, đặc biệt là hoạt động sinh hoạt tại gia đình, cộng đồng. Nhờ vậy, góp phần giáo dục các em học sinh một cách toàn diện, không chỉ dừng lại ở việc trang bị các kiến thức phổ thông mà còn rèn luyện đạo đúc, ý thức cộng đồng, tình yêu thương gia đình, cách nuôi dưỡng tình bạn,…
Việc đánh giá kết quả học sinh được thể hiện rõ ràng qua việc qua các bài kiểm tra định kỳ. Đây là phương pháp hữu hiệu giúp giáo viên thấy rõ kết quả quá trình học tập và rèn luyện của học sinh. Kết quả thi, kiểm tra định kỳ phản ánh mức độ tiếp thu, mức độ rèn luyện kỹ năng và khả năng nhận thức của các em. Đối với phương thức này, các em được cho điểm, chữa bài và nhận xét ưu điểm và hạn chế.

Qua những phân tích nêu trên, chúng ta có thể khẳng định đánh giá kết quả học sinh tiểu học là một vấn đề đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa lớn trong công tác giảng dạy. Chính vì vậy, mỗi người giáo viên cần tích cực học tập và nâng cao kỹ năng nghề nghiệp sư phạm liên quan đến hoạt động đánh giá kết quả học sinh tiểu học.